Kutadgu Bilig’de Odgurmış’ın Kişiliği

Saadet Çağatay

Kutadgu Bilig ilk İslami eser olarak bilinir. Başındaki yani I-III bablardaki konular bunu isbat eder gibi görünür.
Odgurmış'ın ağzından da İslamiyet'e dair bazı cümleler söyletilir. O, kendisi de gece gündüz ibadetle (tapug) meşguldur. Kardeşi Ögdülmiş yanına geldiği zaman da ibadeti bırakıp (3291), (5682) kapıyı açar. Yalnız bu ibadetin hangi dine dâir ibadet olduğu bu eserde zikredilmiyor. Abdest alıp namaz kılmak işi (4962) birkaç kerre Ögdülmiş tarafından yapılır.

Hükümdar Küntogdı'nın onun hakkında söylediği sözlerde o, oruç tutar ve namaz kılar (3227): "Senin oradaki ibadetinin biri namaz biri de oruçtur ey oğul!" 3982'de Öğdülmiş Odgurmış'a hitaben "tilekin hac erse..." dileğin hacce gitmek ise bunun için mal ve servet lazımdır, der. 3719, 3721'de de Tanrı'nın birliği üzerinde İslami fikirler yine Odgurmış'ın ağzından söyletilir: "Kendisi birdir, o bir ve vardır, kadir ve hakimdir ve her hususta tektir. Kendisinde acıkma ve doyma vasıfları bulunan kimseye kulluk etme!"
3753 - Odgurmış'ın hükümdara yazdığı mektupta "kulluk için niye bir put ararsın" gibi bir cümle güya onun budizm'e karşı olduğunu gösterir.

Ankara, 1967
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 39-49. sayfa